Trzeci z tych scenariuszy i jego ciąg dalszy, rozgrywający się od zakończenia wojny po stronie niemieckiej, stanowi temat numeru wrześniowego 1996. Tak się złożyło, że symboliczny początek nowych Niemiec odradzających się z wojennej klęski przypada też we wrześniu, w dziesięć lat później. Odrodzanie się z klęski i rozrachunek z nazistowską przeszłością pokrywa się z czasem zwanym erą Adenauera, który zaczął się objęciem przezeń urzędu kanclerskiego 15go września 1949.

Weźmy tę kalendarzową zbieżność za przewodnika w śledzeniu paraleli losów polskich i niemieckich. Spójrzmy na nie jak na losy zwycięskie, choć różna jest natura zwycięstw i prowadzącej do nich drogi. Wspólne zaś to, że każda z dróg zaczęła się klęską, ale dotknięty nią naród sprostał tej myśli Józefa Piłsudskiego, że być zwyciężonym, a nie ulec, to zwycięstwo. Zamienił więc klęskę w zwycięstwa zaranie (by użyć słynnej frazy Norwida).

Polskie "zaranie" zaczęło się w 1939, a owoc zwycięstwa przyniosło dopiero w 1989. Niemieckie już po paru latach zaczęło owocować sukcesem. Ale jedno i drugie wymagało hartu, na który jeden i drugi naród zdobył się w sobie właściwy sposób.