CALCU LEMUS

Witold Marciszewski
English Version                        

Biografia akademicka

Ur. 18.XI.1930 w Warszawie.

Fotografia z r.1987, Salzburg, upamiętnia czas szczególnie owocny: prowadzonych tam wtedy seminariów o logice i filozofii Leibniza, z wielce inspirującym udziałem Paula Weingartnera i Petera Simonsa.

Zob: Dodatkowe materiały do autobiogafii

CV do celów administracyjnych

Wybrane publikacje z lat 2000-2008.

Funkcje i zajęcia akademickie

Przynależności organizacyjne:

I. Stopnie, tytuły, ważniejsze stanowiska i funkcje

Magisterium 1956, Wydział Filozofii KUL, na podstawie pracy dotyczącej logiki Dunsa Szkota.
Tamże doktorat, 1959, na podstawie rozprawy porównującej arystotelesowską koncepcję konieczności logicznej z poglądami współczesnymi.
Stopień doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie logiki nadany w 1971 przez UW, Wydział Nauk Społecznych, na podstawie rozprawy o logice przekonań (poz. A1, poniżej).
Tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego nauk humanistycznych w 1979, a profesora zwyczajnego w 1988.

Stanowiska i funkcje w Filli UW w Białymstoku

  • 1972-1979 docent, od 1979 profesor.
  • Od 1975 kierownik Zakładu Logiki, obecnie Katedry Logiki, Informatyki i Filozofii Nauki Uniwersytetu w Białymstoku.
  • 1981 (wrzesień) do 1982 (styczeń) prorektor UW ds. Filii.

II. Okresy i tematy działalności nauczycielskiej

  • 1956 - 1962: Wydział Filozofii KUL. Kursy z logiki formalnej, metodologii nauk i historii filozofii nowożytnej.
  • 1963 - 1972: Katedra Logiki na Wydziale Nauk Społecznych UW. Kursy z logiki formalnej i metodologii nauk.
  • 1972-2004: Prowadzone w UW i w Filii UW kursy i seminaria z logiki formalnej, metodologii nauk, historii filozofii, historii nauki, lingwistyki formalnej, informacji naukowej i informatyki, FILOZOFII PRAWA (na Wydziale Prawa i Administracji).
  • 2001-2003: Metodologia nauk społecznych i logika formalna w "Collegium Civitas" w Warszawie.
  • 2000-2011: Logika formalna, metodologia nauk społecznych, filozofia umysłu z podstawami informatyki, problemy cywilizacji globalnej, międzynarodowe stosunki kulturalne; także w języku angielskim (dla studentów obcojęzycznych w ramach projektu UE) "European Identity" i "European Integration" -- WSAP w Białymstoku.
Promotor w ośmiu doktoratach: dwa z historii logiki (Leibniz), jeden z historii filozofii (Platon), dwa z lingwistyki formalnej, trzy z informacji naukowej.

Działalność dydaktyczna za granicą

  • 1973 i 1974: elementarne kursy logiki w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Halle, NRD.
  • 1985, seria wykładów na uniwersytetach w Groningen, Leiden i Amsterdamie.
  • 1987 (jeden semestr): Instytut Filozofii Uniwersytetu w Salzburgu: wykłady z metodologii nauk, seminarium nt. formalizacji argumentów filozoficznych u Leibniza.
  • 1988, tamże (jeden miesiąc): konwersatorium z historii logiki.
III. Okresy i tematy działalności badawczej.
  1. 1954 - 1961: historia logiki średniowiecznej; metodologia nauk filozoficznych, z koncentracją na tematyce konieczności logicznej oraz formalizacji logicznej argumentów filozoficznych.
  2. 1961 - 1963: udział w projekcie badawczym z metodologii nauk empirycznych, realizowanycm w Zakładzie Logiki IFiS PAN pod kierunkiem Kazimierza Ajdukiewicza. Wkładem do tego projektu były następujące opracowania.
    • Analiza języka nauk empirycznych wykazująca obecność u jego podstaw, tj. w procedurach ostensywnych, pojęć logiki i teorii mnogości, które muszą być przyjęte a priori; stanowi to istotny argument na rzecz racjonalizmu (w sensie Leibniza).
    • Analiza odwzorowywania sądów i przekonań w mowie zależnej oraz gramatyka mowy zależnej badana za pomocą formalizmu Ajdukiewicza.
  3. 2-ga połowa lat 60-tych: logiczna teorii przekonań.
  4. Lata 70-te: gramatyki formalne Ajdukiewicza, formalna teoria tekstu, systemy informacji naukowej.
  5. Lata 80-te: logika Leibniza i wieku 17-go, nurt prowadzący do formalizacji, algebraizacji i komputeryzacji rozumowań (z uwzględnieniem antycypacji średniowiecznych).
  6. lata 90-te przynoszą prace w dziedzinach związanych z zastosowaniem komputerów: (a) wkład komputeryzacji rozumowań w teorię inteligencji, rola systemów pojęciowych w funkcjonowaniu inteligencji; (b) metody i techniki konstruowania hipertekstów dla celów komunikacji naukowej w Internecie.
  7. Po roku 2000: zagadnienia dynamiki cywilizacji w nawiązaniu do procesów globalizacji i procesów integracji europejskiej, ze szczególnym uwzględnieniem wkładu myśli Oświecenia.
IV. Działalność organizacyjna na polu nauki

  1. 1975: utworzenie Zakładu Logiki w Filii UW, obecnie Katedry Logiki, Informatyki i Filozofii Nauki, UwB.
  2. 1977: zorganizowanie, na zlecenie Komitetu Nauk Filozoficznych PAN, Sekcji Logiki na Polskim Zjeździe Filozoficznym w Lublinie i przewodniczenie tej sekcji.
  3. 1978: utworzenie międzynarodowego zespołu do prac nad wydaniem pozycji podanej niżej w V-C3.
  4. 1980: założenie rocznika (obecnie serii książkowej) Studies in Logic, Grammar and Rhetoric wydawanego przez Filię UW w B-ku.
  5. 1987: zorganizowanie, na zlecenie Komitetu Nauk Filozoficznych PAN, Sekcji Logiki na Polskim Zjeździe Filozoficznym w Krakowie i przewodniczenie tej sekcji.
  6. 1987-1990: zorganizowanie i kierownictwo resortowego (z udziałem 12 uczelni) programu MEN Systemy logiczne i algorytmy do komputerowego testowania poprawności dowodów. Jego głownym wynikiem jest system Mizar (autorstwa A.Trybulca, Inst. Matematyki UwB); zyskał on do dziś wybitną pozycję międzynarodową. Ze środków tegoż programu powstały w uczelni trzy pracownie komputerowe.
  7. 1991: założenie, wraz z żoną, Fundacji na rzecz Informatyki, Logiki i Matematyki prowadzącej działalność statutową w zakresie badań i wydawnictw naukowych.
  8. 1992-1994: zorganizowanie i kierownictwo wspieranego przez KBN projektu Elektroniczny system informacyjny w zakresie filozofii w Polsce. W wyniku powstał system o zasięgu międzynarodowym, realizowany obecnie w ramach domeny internetowej (zob. niżej, pozycja 10).
  9. 1996: inicjatywa i objęcie funkcji pierwszego głównego wykonawcy wspieranego grantem KBN (Zespół Automatyki, Elektroniki etc.) projektu (1997-99) Badania nad naturalną i sztuczną inteligencją za pomocą automatyzacji rozumowań.
  10. 1998: utworzenie domeny internetowej calculemus.org obejmujacej m.in. Mathesis Universalis - periodyk poświęcony wkładowi logiki i informatyki w teorię umysłu etc.

  11. 1997-2003: organizacja i kierownictwo corocznych "Warsztatów Logiki, Informatyki i Filozofii Nauki" poświęconych zagadnieniom rozstrzygalności, w szczególności pod kątem zastosowań w naukach społecznych. Zob. odsyłacze na stronie głównej.
  12. 2003-2006: Kierownictwo projektu badawczego
    Nierozstrzygalność i algorytmiczna niedostępność w naukach społecznych.
  13. Zjazdy filozoficzne 1997, 2004, 2008, 2012 - organizacja i kierwnictwo sekcji tematycznych i paneli (logika, metafilozofia, racjonalizm).

    AKTUALNOŚCI:

  14. 2010-2011: Utworzenie i prowadzenie blogów akademickich "Polemiki i Rozmówki" (blog.marciszewski.eu) oraz w języku angielskim "European Rationalism" (blog.calculemus.org), a także systemu typu wiki (http://www.wiki.wsap.edu.pl/wiki/). Są one zamierzone jako forum dyskusji oraz "okno wystawowe" oferowanych do publikacji tematów (redaktorzy pism drukowanych stąd wybierają i zamawiają materiały), a także środek dydaktyczny: w systemie wiki studenci umieszczają swoje prace, a w systemie blogowym (WordPress) otrzymują i komentują wykłady.
V. Publikacje książkowe

A.  MONOGRAFIE

  1. Podstawy logicznej teorii przekonań. PWN 1972.
  2. Metody analizy tekstu naukowego. PWN 1977, 1981.
  3. Logika z retorycznego punktu widzenia. UW 1991.
  4. Logic from a Rhetorical Point of View (tytuł podobny do pozycji 3, treść nowa). Walter de Gryuter (Berlin etc.) 1994, s.312 (B5). Rozprawa o tym, co logika uprawiana w łączności z informatyką wnosi do teorii komunikacji. Książka upowszechniona w projekcie "Google Books".
  5. Mechanization of Reasoning in a Historical Perspective (wspólnie z R.Murawskim). Rodopi (Amsterdam etc.) 1995, s. 267 (B5). Rozprawa o drodze, jaką przeszła logika od średniowiecznych projektów formalizacji do współczesnej algebraizacji i komputeryzacji. Książka upowszechniona w projekcie "Google Books" i w sprzedaży elektronicznej przez amazon.com (kindle).
  6. Umysł - komputer - świat. O zagadce umysłu z informatycznego punktu widzenia (wspólnie z Pawłem Stacewiczem), Exit - Akademicka Oficyna Wydawnicza, 2011. Jest to próba sformułowania naukowych podstaw stanowiska określanego przez autorów mianem światopoglądu informatycznego. Por. tytuły w VI.2 i VI.4.
B.  PODRĘCZNIKI
  1. Zarys logiki dla bibliotekoznawców, cz.2 (cz.1 napisana przez B.Stanosz). Wyd. UW 1972.
  2. Sztuka rozumowania w świetle logiki. Aleph 1994.

C.  REDAKCJA I WSPÓŁAUTORSTWO ENCYKLOPEDII, ANTOLOGII itp.

  1. Mała encyklopedia logiki. Ossolineum 1970, 1988 (wyd. rozszerzone).
  2. Studies in Formal Linguistics (redakcja zeszytu tematycznego Studia Logica, vol.37, no.1) 1978.
  3. Dictionary of Logic as Applied in the Study of Language: Concepts, Methods, Theories. Nijhoff (Haga etc.) 1981, s. 436 (B5).
  4. Logika formalna: zarys encyklopedyczny z zastosowaniem do informatyki i lingwistyki (polska adaptacja pozycji 2). PWN 1987.
  5. Categorial Grammar (red. wspólnie z W.Buszkowskim i J. van Benthemem, antologia). Benjamins (Amsterdam etc.) 1988.
  6. Inicjatywa wydawnicza, opracowanie redakcyjne i opatrzenie wstępem książki Petera Simonsa Philosophy and Logic in Central Europe from Bolzano to Tarski. Kluwer (Dordrecht etc.) 1992.
  7. Inicjatywa wydawnicza, opracowanie redakcyjne i opatrzenie posłowiem polskiego przekładu książki Alfreda Tarskego pod (polskim) tytułem Wprowadzenie do logiki i do metodologii nauk dedukcyjnych. Wydane przez Filię UW w B-ku i Fundację Informatyki (zob. IV.7), 1995, 1996.
  8. Tłumaczenie i poprzedzenie wstępem książki G.Ryle'e The Concept of Mind pod polskim tytułem Czym jest umysł?. PWN 1970.
D.  ESEISTYKA NAUKOWA I POPULARYZACJA
  1. Sztuka dyskutowania. Iskry 1969, 1971; Aleph 1994, 1996 (wyd. rozszerzone).
  2. Poradnik dla niezdecydowanych (elementy teorii decyzji i prakseologii). Ossolineum 1974.
  3. Rola dyskusji w nauczaniu i wychowaniu. Książka i Wiedza 1976.
  4. Tajniki Internetu. Aleph 1994.
  5. Sztuczna Inteligencja. Znak 1998.

Zaktualizowano w listopadzie 2011.