W naszej Czytelni, czyli Lectorium, objęte jego KATALOGIEM teksty są dobierane pod kątem dyskusji toczonych w blogu Polemiki i Rozmówki w Cafe Aleph, powiązanym z Lectorium poprzez identyczną strukturę tematów oraz sieć linków. Razem z zamieszczanymi w tym blogu wpisami i komentarzami teksty w Lectorium stanowią bazę tekstową dla każdego, kto interesuje się takimi zagadnieniami, jak następujące (wymieniam przykładowo):

• filozofia nauki, w szczególności informatyki i matematyki, oraz ich podstawy w teorii poznania i ontologii.
• uprawiana informatycznie filozofia umysłu i poznania (kognitywistyka, sztuczna inteligencja itp.),
• uprawiana informatycznie retoryka i problemy argumentacji,
• uprawiana informatycznie filozofia polityczna i gospodarcza,
• światopogląd zorientowany informatycznie, racjonalny i liberalny.

Uprawiać informatycznie jakieś pole wiedzy to znaczy wyjaśniać i przewidywać zachodzące na tym polu zjawiska w kategoriach informatyki oraz, ewentualnie, za pomocą formalnych modeli informatycznych (ich kanonicznym przykładem jest maszyna Turinga). Podstawowe kategorie informatyczne to pojęcia: przetwarzanie informacji oraz obliczanie, tak cyfrowe jak analogowe. Z nich się wywodzą: algorytm (program obliczania), złożoność algorytmiczna, obliczalność teoretyczna (rozstrzygalność), obliczalność praktyczna, moc obliczeniowa etc.

Zachodzą obustronne zależności między dziedzinami takimi jak 1-4 i światopoglądem informatycznym, czyli nowoczesną wersją światopoglądu racjonalistycznego. Racjonalizm informatyczny owocuje liberalizmem w sferze polityczno-gospodarczej; np. tezą, że moc obliczeniowa wolnego rynku (nawet bez użycia komputerów) przewyższa moc obliczeniową centralnego planowania socjalistycznego (nawet gdyby je wyposażać w superkomputery najnowszej generacji).

Oprócz terminu ,,światopogląd informatyczny'', stosowanego np. przez Hectora Zenila (informational worldview) pojawia się w literaturze zwrot ,,filozofia informatyczna'', np. w tytule kompendium Handbook of Elementary Informational Philosophy. Mimo bliskości znaczeniowej, treści tych pojęć różnią się niuansami, które w obecnym kontekście nie są bagatelne. Pojęcie swiatopogladu jest zorientowane bardziej, swiatopogląd ma być przewodnikiem życia praktycznego a nie tylko wynikiem dociekań teoretycznych. Takim jest światopoglad informatyczny np. jako racjonalna motywacja (obecna w Austriackiej Szkole Ekonomicznej i in.) wolnego rynku. Ponadto, światopogląd bardziej niż akademicka filozofia jest kwestią wyboru, w większym więc stopniu sprawą jakby wiary. Ale wiary racjonalnej, która nie jest dogmatyczna lecz świadoma swej hipotetyczności oraz motywowana pragmatycznie np. tym , że dana hipoteza dostarcza owocniejszej strategii badawczej w dyscyplinach m.in. takich jak wymienione w punktach 1-4.

Oto kilka przykładów, jak funkcjonuje światopogląd informatyczny.

(1) Dostaniemy inne wyjaśnienia, jak powstała zorganizowana złożoność kosmosu, gdy założymy w naszym światopoglądzie, że świat jest cyfrowy, a inne przy założeniu, że analogowy -- argumentuje Hector Zenil w studium The World is Either Algorithmic or Mostly Random.

(2) Ten sam problem, czy preferować obliczanie cyfrowe czy analogowe pojawia się w próbach wyjaśnienia natury życia, np. w pracach Freemana Dysona jak ta pt. Is Life Analog or Digital?

(3) Gdy idzie o strategię rozwijania matematyki, jak i strategię tworzenia sztucznej inteligencji, będą one inne na gruncie Gödlowskiego poglądu, że umysł przewyższa swą mocą twórczą moc obliczeniową maszyny Turinga, a inną przy założeniu redukującym umysł do maszyny. To zas, które stanowisko się zajmie jest kwestią wyboru światopogladowego, bo nie mamy tu (jak dotąd) dostatecznych danych empirycznych ani wyników matematycznych.

Jak widać już z tych przykładów, nie mamy do czynienia z jednym, lecz z całą klasą światopoglądów. Ich tytuł do wspólnej przydawki "informatyczny" bierze się nie stąd, iżby dawały one te same rozwiązania, lecz stąd, że różne rozwiązania są proponowane zawsze w tych samych kategoriach informatycznych: obliczenia cyfrowe, obliczenia analogowe, złożoność obliczeniowa, maszyna Turinga etc. I że kategorie te okazują się uniwersalne, podobnie jak kategorie Arystotelesa, Kanta etc. Tradycyjną zatem ontologię i tradycyjną epistemologię możemy zastąpić ontologią i epistemologią informatyczną.

• Polemiki i Rozmówki w "Cafe Aleph"
  Blog Akademicki powiązany z Lectorium
  

• "Our Pub" -- The Rationalist Core of European Dream.
  An academic blog on Rational Discourse as a Benchmark of European Identity.
  Edited by Witold Marciszewski

• The Catalog of Virtual Library for "Our Pub"
  calculemus.org/pub-libr