LECTORIUM CALCULEMUS


Projekt kursu, redakcja materiałów, wkład autorski
WITOLD MARCISZEWSKI


Metodologia Socjologii
Podstawy logiczne i filozoficzne - zagadnienia wybrane


2001 / 2002


Ze złożonością mózgu sterującego ruchem zwierzęcia - jak błyskawiczny skok tygrysa - nie mogą się mierzyć moce obliczeniowe komputerów. Jeszcze bardziej misternym dziełem ewolucji jest złożoność organizmów społecznych. Z tej gradacji zdawał sobie sprawę August Comte u początków socjologii. Dziś o wiele głębiej jesteśmy tego świadomi dzięki informatyce z jej teorią złożoności algorytmicznej. Jak sobie radzić, w poznaniu i działaniu, z niewyobrażalną złożonością układów społecznych? - Oto istotne pytanie kierowane do logiki i metodologii.

Jest powszechna zgoda co do wagi pytania, ale nie ma zgody co do założeń, od których zależy odpowiedź. Radykalnie różnią się w tym względzie programy badawcze socjologii zorientowane przyrodniczo (Comte i pozytywizm) od zorientowanych humanistycznie (Weber, Thomas ze Znanieckim etc). Jeszcze inna jest orientacja badawcza upatrująca szanse postępu socjologii w stosowaniu modeli matematycznych i symulacji komputerowych. Celem obecnego kursu metodologii socjologii jest dostarczenie przesłanek do zajęcia stanowisko wobec tych propozycji. Pomocne w tym będą następujące materiały.

I. O tym, jak definiować pojęcia teoretyczne, stosując postulaty znaczeniowe i wskaźniki obserwacyjne.
Witold Marciszewski
Zadanie 1.
Analiza wybranego tekstu Maxa Webera: poszukiwanie wskaźników obserwacyjnych dla pojęć teoretycznych.

Zadanie 2 (na zaliczenie semestru)
Przeprowadzenie rozumowań i operacjonalizacji mających na celu ustosunkowanie się to tez Petera Druckera komentowanych w artykule Witolda Gadomskiego Koniec świata robotników,
"Gazeta Wyborcza" 5-6 stycznia 2001. Zob.
http://wyborcza.gazeta.pl/info/artykul.jsp?xx=627776&dzial=011102

II. Analiza logiczna rozumowań w socjologii
na przykładzie książki Maxa Webera "Etyka protestancka a duch kapitalizmu"

Witold Marciszewski

III. O badaniach socjologicznych z punktu widzenia inżynierii społecznej.
Witold Marciszewski

IV. Czy da się uprawiać socjologię bez przesłanek wartościujących?
Uwagi w nawiązaniu do Webera postulatu obiektywizmu.
Ustęp 1.2 w rozdziale II (wymienionym wyżej)
"Max Weber's view of objectivity in social science"
Steve Hoenisch.
www.criticism.com/md/weber1.html


Klasycy socjologii wobec złożoności zjawisk społecznych

V. AUGUST COMTE

Życiorys
(tekst ang.) www2.pfeiffer.edu/~lridener/DSS/Comte/COMTEPER.HTML
Podstawowe idee metodologiczne
(tekst ang.) www2.pfeiffer.edu/~lridener/DSS/Comte/COMTEW2.HTML
Program naturalistyczny dla socjologii
(tekst ang.) www2.pfeiffer.edu/~lridener/DSS/Comte/COMTEWRK.HTML
Trzy epoki postępu
(tekst ang.) www2.pfeiffer.edu/~lridener/DSS/Comte/COMTEW3.HTML
Uszeregowanie nauk według wzrastającej złożoności i malejącej ogólności
(tekst ang.) www2.pfeiffer.edu/~lridener/DSS/Comte/COMTEW4.HTML
Statyka i dynamika społeczna
(tekst ang.) www2.pfeiffer.edu/~lridener/DSS/Comte/COMTEW5.HTML
Utopia społeczna, duchowa władza socjologów
(tekst ang.) www2.pfeiffer.edu/~lridener/DSS/Comte/COMTEW6.HTML
Przekład (ang.) fragmentu "Filozofii pozytywnej" wyrażającego idee metodolologiczne pozytywizmu
www2.pfeiffer.edu/~lridener/DSS/Comte/COMTE.HTML.


VI. WILIAM I. THOMAS i FLORIAN ZNANIECKI (foto)

Życiorys Thomasa
(tekst ang.) www2.pfeiffer.edu/~lridener/DSS/Thomas/THOMASP1.HTML
Doniosłość dzieła Thomasa i Znanieckiego z teoretycznego punktu widzenia.
(tekst ang.) www2.pfeiffer.edu/~lridener/DSS/Thomas/THOMASW1.HTML
Abstrakcja a fakty socjologiczne.
(tekst ang.) http://www2.pfeiffer.edu/~lridener/DSS/Thomas/THOMASW2.HTML
Wartości społeczne i postawy.
(tekst ang.) www2.pfeiffer.edu/~lridener/DSS/Thomas/THOMASW3.HTML
Trzy typy reakcji na zmianę: oportunistyczny, buntowniczy, twórczy. Problem zastosowań socjologii.
(tekst ang.) www2.pfeiffer.edu/~lridener/DSS/Thomas/THOMASW4.HTML
Rzeczywistość kulturowa (cultural reality - w sensie Znanieckiego).
(tekst ang.) www2.pfeiffer.edu/~lridener/DSS/Thomas/THOMASW5.HTML
Typy zachowań zależne od definiowania sytuacji (prace (kontynuowana przez Znanieckiego).
(tekst ang.) http://www2.pfeiffer.edu/~lridener/DSS/Thomas/THOMASW6.HTML



Do początku strony