Witamy w Lectorium Cafe Aleph:
tekstowej bazie danych na temat filozofii nauki,
światopoglądu informatycznego etc.
pod redakcją Witolda Marciszewskiego i Pawła Stacewicza
WPROWADZENIE i KATALOG
Teksty w tej Czytelni, nazwanej Lectorium,
gromadzimy pod kątem dyskusji prowadzonych w blogu Polemiki i Rozmówki w Cafe Aleph.
Lectorium jest z nim powiązane poprzez identyczną strukturę tematyczną
oraz sieć linków. Wraz z umieszczanymi w blogu wpisami i komentarzami,
Lectorium adresujemy do tych, którzy się interesują takimi, jak następujące,
zagadnieniami:
- filozofia nauki, w szczególności informatyki i matematyki, oraz ich
podstawy w teorii poznania i ontologii.
- filozofia umysłu i poznania w ujęciu informatycznym.
- Retoryka i problemy argumentacji w ujęciu informatycznym.
- Filozofia polityczna i gospodarcza wspomagana wiedzą informatyczną.
- Informatyzm czyli światopogląd informatyczzny i jego związki z
racjonalizmem i liberalizmem.
Dlaczego za logo naszej problematyki i nazwę wirtualnej kawiarni,
bierzemy symbol ?
Odpowiedź w szkicu Czemu Aleph?
Zob. ciąg dalszy Wprowadzenia.
LINKI do witryn powiązanych tematycznie z następującym dalej
katalogiem, obejmującym: A. Wybrane działy filozofii, B. Światopoglądy
filozoficzne.
- Polemiki i Rozmówki w "Cafe
Aleph"
Blog
Akademicki powiązany z Lectorium
- "Our Pub" -- The Rationalist Core of European Dream.
An academic blog on Rational Discourse as
a Benchmark of European Identity. Edited by Witold Marciszewski
- The Catalog of E-Library for "Our
Pub"
calculemus.org/pub-libr
Działy Katalogu
(A1-A7, B1-B4) są identyczne z kategoriami w
Blogu; w nazwie działu część zaznaczona pogrubieniem pokrywa się
z nazwą odpowiadającej mu kategorii. Jeśli tekst ma w blogu "Polemiki i
Rozmówki" odpowiednik stwarzający sposobność dyskutowania danego tematu w
Sieci, informuje o tym link postaci: Zob.też Blog
Polemiki i Rozmówki, co jest
podkreślone motywem graficznym blogu - grecką kolumnadą.
A: WYBRANE DZIAŁY FILOZOFII
A1: Epistemologia i ontologia.
- It from bit?
Witold Marciszewski, 2011 *
it-from-bit.html.
- On advancing frontiers of science. A pragmatist
approach.
Witold Marciszewski, 2011 * pragmatism.html.
Read at: Polish-Austrian Conference Science versus
Utopia. Warsaw, November 23-24, 2011.
Published in "Studia Philosophiae Christianae", XLVII nr 4 (2011), pp.
51-71.
- Temat
dyskutowany w: Polemiki
i Rozmówki w "Cafe Aleph".
Wariacje na temat Monadologii Leibniza.
Informatyczno-dynamiczna natura umysłu. Witold Marciszewski, 2011 *
wariacje-monad.html
- "Mathesis Universalis" na nasze czasy. Wkład Fregego,
Cantora i Gödla.
Witold Marciszewski, 2011 *
mathesis.pdf.
Publikacja drukiem w:
"Zagadnienia Naukoznawstwa" nr 4(190), 2011, ss.139-152.
-
Temat dyskutowany w: Polemiki i Rozmówki w "Cafe
Aleph".
Confrontation of reism with type-theoretical approach
and everyday experience. * Witold Marciszewski, 2012 * reism.pdf.
Publikacja drukiem w:
"Studies in Logic, Grammar and
Rhetoric" vol.27(40) 2012 Papers on Logic and Rationality:
Festschrift in Honour of Andrzej Grzegorczyk.
- Temat
anonsowany w: Polemiki
i Rozmówki w "Cafe Aleph".
Empiryzm, racjonalizm, irracjonalizm po przełomach naukowych
XX wieku. Witold Marciszewski, 2013 * empiryzm.pdf.
Publikacja drukiem w:
"Przewodnik po epistemologii", red. Renata Ziemińska, Wyd. WAM,
Kraków 2013.
- Racjonalistyczny optymizm poznawczy w Gödlowskiej wizji
dynamiki wiedzy.
Witold Marciszewski, 2013 *
optymizm.pdf *
optymizm.html.
Publikacja drukiem w: "Nauka i język (seria druga).
Księga pamiątkowa Marianowi Przełęckiemu w darze na dziewięćdziesięciolecie
urodzin", red. Anna Brożek & Jacek Jadacki, Norbertinum, Lublin 2013.
- Granice matematyki * [tekst włączony do
Katalogu na prawach linku w 2013].
Gregory J. Chaitin, 1996 *
A1:06-chaitin-granice mat.pdf.
- Na czym polega związek epistemologii z teorią informacji?
Co do jego zrozumienia wnoszą Leibniz, Gödel i Popper? Witold
Marciszewski, 2014 * A1:rec-hetm.pdf
Recenzja książki Marka Hetmańskiego "Epistemologia
informacji", 2013; ukaże się w "Wiadomościach Matematycznych".
- W jakim sensie ilościowa teoria informacji jest
fundamentem epistemologii?
Witold Marciszewski, 2014 *
fundam-epist.pdf.
- On accelerations in science driven by daring
ideas. Good messages from fallibilistic rationalism. * Witold
Marciszewski, 2014 *
accel-proper.pdf.
A2: Filozofia nauki
-
On going beyond the first-order logic in testing the validity
of its formulas. Witold Marciszewski, 2002 *
Beyond.pdf.
Publikacja w Sieci:
Mathesis Universalis, NS 11, 2002.
- Ten sam temat (A2:1)
jest dyskutowany w artykule:
Agnostyczny jeż w lesie semantycznym
Jerzy Pogonowski, Izabela Bondecka-Krzykowska.
Zob. w tym artykule odcinek 4.4 "Drzewa nieskończone". fragment
4.4.1 pt. "Czy wykraczanie poza FOL zmusza do logicznego agnostycyzmu?"
(ss.22-27, 34-35). Artykuł ten jest częścią książki Ratione et
Studio. Profesorowi Witoldowi Marciszewskiemu w darze, pod redakcją
Kazimierza Trzęsickiego. Wydawnictwa UwB, Białystok, 2005.
Artykuł jest dostępny w Sieci w witrynie
Zakładu Logiki Stosowanej UAM (pod kierunkiem prof. Jerzego Pogonowskiego),
gdzie w dziale "Artykuły" lista tytułów zawiera link do wersji
sieciowej tego tekstu.
- Czemu jeż, i do tego agnostyczny? Czemu w lesie i do tego
semantycznym?
Witold Marciszewski * czemu jeż.pdf.
-
Temat dyskutowany w:
Polemiki i Rozmówki w "Cafe Aleph".
Problem stopu na przykładzie pewnego zastosowania drzew semantycznych.
Witold Marciszewski, 2012 *
stop.html.
- On advancing frontiers of science. A pragmatist
approach.
Temat należący również do A1, zob. pragmatism.html.
- O modelowaniu informatycznym ze szczególnym odniesieniem
do badań nad sztuczną inteligencją.
Paweł Stacewicz, André
Włodarczyk, 2011 *
A2:04-modelowanie-informatyczne.pdf
- "Mathesis Universalis" na nasze czasy. Wkład Fregego,
Cantora i Gödla.
Witold Marciszewski, 2011.
Temat należący również do A1, zob.
mathesis.pdf.
- Scientific heritage: the reception and transmission
of Euclidean geometry in Western civilization. Zbigniew Król,
2012 * geometry.pdf
-
Confrontation of reism with type-theoretical approach and everyday
experience. Witold Marciszewski, 2012 *
A2:-07-reism.pdf.
- Empiryzm, racjonalizm, irracjonalizm po przełomach naukowych XX
wieku.
Witold Marciszewski, 2013 *
A2:08-empiryzm.pdf.
- Racjonalistyczny optymizm poznawczy w Gödlowskiej wizji
dynamiki wiedzy.
Witold Marciszewski, 2013 * A2:09-optymizm.pdf * A2:09-optymizm.html.
Rekomendowane lektury
- Leibniz, Complexity and Incompleteness.
Gregory Chaitin, 2009.
A2:chaitin-leibniz.html.
APA Newsletter on Philosophy and Computers, Vol. 9, No. 1 (Fall 2009),
pp.7-10.
- Wstęp Józefa Dębowskiego (Olsztyn, 2004) do polskiego
przekładu (Piotra Czarnoty) książki G.Chaitina (1996) "Granice matematyki.
Kurs na temat teorii informacji i granic formalnego dowodzenia", wraz z
początkowym fragmentem książki.
A2:chaitin-granice mat.pdf.
- A Logical Journey: From Gödel to Philosophy.
Hao Wang, 1996.
A2:gödel-philosophy.google-books.
- Mind and Machines: On Computabilism. Rozdział VI w/w
książki.
A2:gödel-philosophy-VI.
A3: Filozofia informatyki i umysłu.
Jako wprowadzenie do tego działu służy
--- wzięta z artykułu B.J.Copelanda "Hypercomputation: philosophical issues"
(2004) -- bibliografia hiperobliczania; zob. niżej,pozycja 1. Doniosłość
filozoficzna pojęcia hiperobliczania
bierze się z faktu, że potem jak Alan Turing udowodnił (1936-37) istnienie
problemów matematycznych nierozwiązalnych dla Uniwersalnej Maszyny Turinga
(UMT), i ten sam wynik uzyskał Alonzo Church (1936), narodziło się pytanie:
czy takie problemy są w stanie rozwiązywać umysły lub
inne niż UMT maszyny? Ponieważ przekraczałoby to standard
obliczeniowy UMT, nazwano taki proces hiperobliczaniem.
Odpowiedź twierdzącą i wskazanie warunków, pod którymi
taka możliwość się realizuje, dał Turing w studium z roku 1939, przy
akceptacji Churcha jako recenzenta. Wybitnie płodnym kontynuatorem tego
kierunku myślenia jest Jack Comeland. Są jednak obrońcy poglądu, że o ile
jakieś zadanie jest niewykonalne dla UMT, to nie może być umysłów ani
maszyn, dla których byłoby ono wykonalne. W śledzeniu tego gorącego sporu
lub w jego prowadzeniu powinna wydatnie pomóc załączona lista; będzie ona
sukcesywnie uzupełniana przez pozycje spoza artykułu Copelanda.
-
Bibliografia problematyki hiperobliczania (hypercomputation).
-
Komputery, wyobraźnia i współczesna filozofia przyrody, * Paweł
Polak.
Publikacja w: Mariola Kuszyk-Bytniewska, Andrzej
Łukasik [red.], Filozofia przyrody współcześnie, Universitas,
Kraków 2010, s.305-318.
- O pojęciu informacji.
Paweł Stacewicz, 2011 *
poj-informacji-1.pdf
- Czym zajmuje się filozofia informatyki?
Paweł Stacewicz, 2012 *
slajdy.pdf
- Serwis dydaktyczny zajęć z filozofii informatyki. PW,
Wydział MiNI, 2012/13
Paweł Stacewicz * serwis.WordPress
- Rozważania w duchu Kurta Gödla o granicy między umysłem i
maszyną.
Witold Marciszewski, 2013 *
granica.pdf.
Odczyt wygłoszony 20.XI.2013 w serii wykładów pt. "Świat
ludzi i świat maszyn. Płynne granice" organizowanych przez
Międzywydziałową "Pracownię Pytań Granicznych" UAM.
- Co łączy umysł z teorią liczb?
Paweł Stacewicz, 2013 *
umysł-liczba.pdf.
Publikacja w "Filozofia Nauki" 2012 nr 3(79)
ss.111-120.
A4: Filozofia polityczna i gospodarcza.
- Cywilizacja liberalna a świat zachodni.
Witold Marciszewski, 2002 *
cywilizacja liberalna.pdf
- Gradacja niedostępności obliczeniowej
w modelowaniu procesów gospodarczych.
Witold Marciszewski, 2002 *
gradacja.html.
- Wolny rynek jako system przetwarzania informacji.
Uwagi w nawiązaniu do sporu Hayek-Lange. Witold Marciszewski, 2005 *
rynek.pdf.
- A comment on Hayek's ideas of free market and civilization.
Witold Marciszewski, 2003 *
Zob. spis treści w "Studies in Logic [...], 2003.
- Idee nowoczesności i modernizacji jako dziedzictwo Oświecenia.
Witold Marciszewski, 2011 *
dziedz-oswiec.pdf.
- Dynamika cywilizacji a światopogląd informatyczny
Witold Marciszewski, 2012 *
dynamika.html.
- Kultura duchowa a kultura materialna.
Witold Marciszewski, 2012 *
kult.duch. a kult.mat.
- Warsztat pojęciowy do rozważań o cywilizacji i kulturze
Witold Marciszewski, 2012 *
warsztat.html.
- Oświecenie czyli trend ku nowoczesności w wieku XVIII i
współcześnie.
Witold Marciszewski 2010/2013 *
moderniz-oświec.pdf.
A5: Etyka
-
Motywowanie oponenta zyskiem jako strategia argumentacyjna?
Witold Marciszewski, 2011
argum-zysk.html
- Is Christianity relevant to European integration?
Witold Marciszewski, 2011 *
Christianity.WordPress
A6: Retoryka i teoria argumentacji.
- On the Rhetorical Point of View.
Pierwszy rozdział książki Witolda Marciszewskiego Logic from a Rhetorical
Point of View, de Gruyter, Berlin 1994. *
A6:01-rhetoric_point1.pdf . Rozdział jest dostępny w
Google Books.
- Reasoning, Logic, and Intelligence.
Siódmy rozdział w/w
książki. * A6:02-rhetoric_point7.pdf.
Rozdział jest dostępny w
Google Books.
-
Motywowanie oponenta zyskiem jako strategia argumentacyjna?
Witold Marciszewski, 2011 *
A6:03-argum_zysk.html
- O tym, jak nauka powstaje w blogu. Uwagi na przykładzie Systemu
Przejrzystego Recenzowania: projekt SPR.
Witold Marciszewski, 2013 * A6:04-projekt_spr.pdf
A7: Dydaktyka logiki i filozofii
Pozycje A7:1 - A73 i częściowo A7:4 dotyczą nauczania logiki
metodą drzew semantycznych, zwanych także tabelami analitycznymi (metoda
pochodna od tabel semantycznych Betha).
Pozycje 2 i 3 mają takze aspekty należące do filozofii nauki
(zob. A2).
- Agnostyczny jeż w lesie semantycznym.
Jerzy
Pogonowski, Izabela Bondecka-Krzykowska, 2005
Artykuł, wymieniony na liście
prac Prof. Jerzego Pogonowskiego. Dotyczy on drzew
semantycznych (stąd metafora lasu) sprawdzających tautologiczność formuł
logiki predyktw. Tytuł nawiązuje do słów z bajki greckiego poety Archilocha:
,,Lis wie wiele rzeczy, ale jeż jedną niemałą''. Jeż dzięki zażyłosci z
semantyką drzew wie dzięki nim wielką rzecz, mianowicie, co należy do
logiki, a co nie, ale opłaca tę wiedzę pewnym rodzajem niewiedzy (i w tym
sensie jest agnostyczny), o czym mowa w odc. 4.4.3 (s.~34). Artykuł ten w odcinku 4.4.1 (od s.22) zawiera wnikliwy
komentarz na temat tekstu wskazanego niżej na pozycji A7:2.
- On going beyond the first-order logic in testing the validity
of its formulas.
Witold Marciszewski, 2002 *
A7:02-beyond-firstorder. Temat kontynuowany poniżej, w
A7:3.
-
Problem stopu na przykładzie na przykładzie pewnego zastosowania
drzew semantycznych.
Witold Marciszewski, 2012
* A2:3-stop.html.
Piórem recenzenta:
o książce Piotra Łukowskiego Logika praktyczna z elementami wiedzy o
manipulacji. LEX Wolters Kluwer, 2012.
-
Czy w uprawianiu logiki predykatów warto być monadystą?
Witold Marciszewski, 2013
A7:04a-monadyzm?.pdf
Czy kurs logiki dla humanistów należy redukować do rachunku
monadycznego? Witold Marciszewski, 2013 * A7:04b-log.humanist.WordPress
Komentarze dyskusyjne: Piotr Łukowski *
Paweł Stacewicz.
|
B: ŚWIATOPOGLĄDY FILOZOFICZNE
Światopogląd filozoficzny
odróżniamy od takich, jak np. tradycjonalistycznie religijny, czy magiczny.
Gdy z jakimś poglądem filozoficznym łączy się osobiste zaangażowanie, które
polega na (a) uwzględnianiu w życiowych decyzjach płynących z danej
filozofii wniosków oraz (b) działaniu na rzecz jej akceptacji przez innych,
to tak funkcjonujący pogląd filozoficzny nazywamy światopoglądem. Oba
blogi mają taką światopoglądową intencję: działać na rzecz definiowanego
informatycznie racjonalizmu oraz jego praktycznych konsekwencji, wśród
których jest liberalizm i europeizm.
B1: Światopogląd racjonalistyczny.
- Empiryzm, racjonalizm, irracjonalizm po przełomach naukowych XX
wieku.
Witold Marciszewski, 2013 *
empiryzm.pdf.
- Racjonalistyczny optymizm poznawczy w Gödlowskiej wizji dynamiki
wiedzy.
Witold Marciszewski, 2013 *
optymizm.pdf * optymizm.html.
B2: Światopogląd informatyczny
-- racjonalizm ery informatycznej.
- Czemu Aleph?
Witold Marciszewski, 2011 * aleph.html.
- Czy komputery mogą być nieobliczalne?
Paweł Stacewicz, 2011 * stac-02.pdf
- Czy powstaną maszyny autonomiczne?
Paweł Stacewicz, 2011 * stac-06.pdf
- Czy umysł jest liczbą?
Paweł Stacewicz, 2011 * stac-10.pdf
- Granice matematyki * [tekst włączony do
Katalogu na prawach linku w 2013].
Gregory J. Chaitin, 1996 *
chaitin-granice mat.pdf.
- Rozważania w duchu Kurta Gödla o granicy między umysłem i
maszyną.
Witold Marciszewski, 2013 *
granica.pdf. Zob.też A3:4.
- Co łączy umysł z teorią liczb?
Paweł Stacewicz, 2013 *
umysł-liczba.pdf.
Publikacja w "Filozofia Nauki" 2012 nr 3(79) ss.111-120.
- It from bit? Some links to help our understanding
of the universe's computational power.
Witold Marciszewski, 2015 *
it from bit.
B3: Światopogląd liberalny -- racjonalizm
w filozofii politycznej i gospodarczej.
- Cywilizacja liberalna a świat zachodni.
Witold Marciszewski, 2002 *
cywilizacja liberalna.pdf
- Wolny rynek jako system przetwarzania informacji. Uwagi w nawiązaniu
do sporu Hayek-Lange.
Witold Marciszewski, 2005 *
rynek.pdf.
- Idee nowoczesności i modernizacji jako dziedzictwo Oświecenia.
Witold Marciszewski, 2011 *
dziedz-oswiec.pdf.
B4: Światopogląd europejski -- idea
europejskiej tożsamości cywilizacyjnej zakorzeniona w teorii i praktyce
racjonalnego dyskursu.
- Cywilizacja liberalna a świat zachodni.
Witold Marciszewski, 2001 *
cywilizacja liberalna.pdf
- Is Christianity relevant to European integration?
Witold Marciszewski, 2011 *
Christianity.WordPress |
D: HASŁA INDEKSUJĄCE (tagi w blogu)
-- Wstępne notatki, w toku opracowania
- argumentacja --
- Cantor -- A2:5,
- cywilizacja -- A2:6,
- empiryzm -- A1:5
- Gödel
- informacja -- A1:1
- informatyka
- intuicja -- A1:6,
- Leibniz -- A2:5,
- liberalizm
- maszyna Turinga
- nieskończoność
- racjonalizm
- sztuczna inteligencja
- Turing -- A2:3
- umysł --
| |